Elke week lees ik minstens 1 strip. Elke maand lees ik wel minstens 1 strip die ik "goed" vind. Maar elke tien jaar kom ik een strip tegen die mij zo bij het nekvel grijpt, dat hij verplicht leesvoer zou moeten zijn voor ons allen. Nadat ik de zeshonderd pagina's van "Onder een bed van sneeuw" had gelezen heb ik er nog twee uur lang in rond gedoold, in gedachten. Weet je nog, je eerste grote liefde? Toen je nog dwaas en met een kop vol kalverliefde honderden kilometers zou afgelegd hebben voor dat ene meisje of die ene jongen? Toen je nog kon "voor altijd" kon zeggen zonder aan al die keren te denken dat je dat al eens eerder gezegd hebt? Toen je nog knudde gedichten schreef? Toen je nog dacht gék te worden als je niet constant bij elkaar was? Toen het allemaal nadien als een zeepbel uiteen spatte? Hoe grijs en dof de wereld er nadien uitzag en hoe je langzamerhand eelt op je ziel kreeg? En hoe je het later zelf maar kalverliefde noemde omdat je maar niet over je lippen kreeg dat het nóg altijd wat pijn deed om aan haar/hem te denken? Hoe gewoontjes dat kleine persoonlijke drama ook is? En hoe verraden je je voelde als je nadien merkte dat de wereld gewoon verder draaide? Sterker nog; iedereen heeft hetzelfde verhaal. Iedereen heeft liefgehad en verloren, iedereen heeft moeten leren van zijn fouten en iedereen is opgegroeid. Maar niet iedereen kan er een strip over schrijven en tekenen die je opnieuw op die rollercoaster van gevoelens meesleurt. Craig Thompson wel. Meestal zegt men van een jonge auteur met een fantastisch debuut dat hij "een grote" zal worden (zoals ik nu pas merk in onderstaande recensie). Craig Thompson heeft voor mij dat nu al afdoende bewezen. Zeg dat u het hier voor het eerst gelezen hebt: Craig Thompson is wereldklasse!
Bijlage: De bespreking uit De Standaard, mij bezorgd door trouwe blogbezoekster en toffe collega I. H. , die liever anoniem blijft ;-)
zaterdag 05 juni 2007
Over sneeuw en samen slapen
'Blankets' van Craig Thompson eindelijk in het Nederlands vertaald
document.write('');
document.write('');
PARIJS - Vanuit het niets veroverde Craig Thompson vorig najaar de Amerikaanse volwassenenstrip met het autobiografische ,,Blankets''. Zeshonderd pagina's lang schetst Thompson op een rake, herkenbare manier het fundamentalistisch-katholieke milieu van zijn jeugd, maar hij is vooral groots in de wijze waarop hij zijn gevoelens voor Raina, zijn eerste grote liefde, weergeeft. Time.com koos ,,Blankets'' tot strip van het jaar en met vertalingen in het Frans, het Spaans en het Nederlands palmt Thompson nu ook Europa in.
BLANKETS, in het Nederlands vertaald als Een deken van sneeuw, wordt alom geprezen als een meesterwerk. Het is een boek dat je moét gelezen hebben, het soort van strip dat zelfs probleemloos een publiek bereikt dat het normaal niet zo op strips heeft begrepen. Dat is de reden waarom Een deken van sneeuw nu al in één adem wordt genoemd met andere grensverleggende stripmonumenten als Art Spiegelmans Maus of Chris Wares Jimmy Corrigan. Laten we zeggen dat de vergelijking Thompsons potentieel onderstreept om een hele grote te worden. Gelukkig raakt hij niet verlamd door de mediahype, wel integendeel. ,,Het geeft me alleen maar zin om zo snel mogelijk weer achter mijn tekentafel te kruipen, waar ik thuishoor'', zegt hij. ,,Ik ben nu al vier maanden op tournee om mijn boek te promoten. Dat is misschien wel belangrijk voor een relatief duur boek als dit, maar ondertussen werk ik niet aan mijn nieuwe project.'' Dat Thompsons uitgever Top Shelf begin juni een soort reisdagboek van Thompson publiceert, is een tussendoortje met een wat cynische ondertoon: ,,Net voor mijn vertrek is mijn vriendin er met een ander vandoor gegaan. Om mijn evenwicht terug te vinden, heb ik mezelf verplicht om elke dag aan dit dagboek te werken. Dat heeft therapeutisch gewerkt." Hoewel Craig Thompson (28) nog behoorlijk jong is om al stripgeschiedenis te schrijven, zit alles in Een deken van sneeuw juist: de manier waarop hij zijn onderwerp aanpakt, de dosering, de briljante tekeningen. Het boek leest als een trein: je legt het pas weer neer als het uit is. Thompson is een heel visuele verteller, die gerust tientallen pagina's durft uit te trekken voor één enkele korte scène, zolang dat de emoties niet in de weg zit. Hij schrijft veel van die sterke punten toe aan de invloed van de manga, de Japanse strip, die veel visueler tewerk gaat dan de westerse strip, waarin de tekst belangrijk is. ,,In het gehucht waar wij woonden, was er natuurlijk geen stripwinkel, dus bestelden mijn broer en ik strips bij postorderbedrijven'', vertelt Thompson. ,,Onder meer manga, die toen begonnen door te breken. Om de een of de andere reden moeten mijn ouders gedacht hebben dat die strips onschadelijk waren, want ze hebben er nooit wat op gezegd. Terwijl we thuis bijvoorbeeld amper televisie mochten kijken, op enkele religieuze programma's na.'' THOMPSON schetst een repressief beeld van zijn kinderjaren, die zich afspeelden in het milieu van de ,,Born again Christians'' (een christelijke strekking waartoe ook George W. Bush behoort) en waar overal hel en verdoemenis dreigde. In interviews zegt hij steeds dat Een deken van sneeuw niet is bedoeld als een afrekening met dat milieu, maar hij kan moeilijk ontkennen dat zijn boek er een allesbehalve aanlokkelijk beeld van schetst. Tot zijn achttiende was Thompson - tegen beter weten in, zegt hij nu - diep religieus. Pas toen hij het ouderlijke huis verlaten had, slaagde hij erin zijn geloof definitief van zich af te schudden. Tot verdriet en ergernis van zijn ouders, die hem in het begin erg kwalijk namen dat hij Blankets had gemaakt: het boek was ,,des duivels''. ,,Inmiddels hebben ze ermee leren leven en zijn ze zelfs een beetje trots. Maar dat ik niet meer geloof, kunnen ze niet aanvaarden.'' Het centrale thema in Een deken van sneeuw is Craigs romance met de hemelse Raina. Net als hij heeft zij het niet gemakkelijk thuis. Haar ouders staan op scheiden en zij moet mee voor haar mongoloïde broer en zus zorgen. Maar het klikt meteen tussen beiden. Thompsons vaardige penseel levert momenten op van pure poëzie, die de vlinders in je buik meteen weer in herinnering brengen. Onvergetelijk zijn de scènes in de sneeuw en de eerste keer dat de tortelduifjes samen slapen. Seks toont Thompson niet. ,,Omdat er ook geen was. Het kwam toen zelfs niet bij me op, zo zuiver in de leer was ik. Mijn relatie met Raina was puur: géén seks voor het huwelijk, zoals dat hoorde.'' Waarom het precies misgaat met Raina, legt Thompson niet echt uit in het boek. ,,Dat was een kwestie van maturiteit. Ik kon toen niet aanvaarden dat iemand als Raina alleen een goede vriendin wilde zijn. Ik heb toen van de ene dag op de andere met haar gebroken: gewoon alle contact verbroken, pure struisvogelpolitiek. Dat stadium ben ik inmiddels gelukkig voorbij in mijn relaties.'' ,,Ik heb tien jaar niets meer gehoord van Raina. Kort voor mijn trip naar Europa heb ik een mail van haar ontvangen. Ik heb haar toen een exemplaar bezorgd, maar sindsdien heb ik geen nieuws van haar gekregen. Ik weet dus niet wat ze vindt van Een deken van sneeuw.'' Craig Thompsons virtuoze gepenseelde stijl lijkt sterk op die van de Zwitser Frederik Peeters, de auteur van de indringende aids-strip Pilules bleues. ,,Dat heb ik hier in Europa al wel meer gehoord'', zegt Thompson. ,,Onze tekenstijl is inderdaad verwant, maar ik heb Peeters pas ontdekt toen Blankets al klaar was. Ik ben wel sterk beïnvloed door de Franse auteur Edmond Baudoin, zelfs al kan ik zijn strips niet lezen.'' ,,Een deken van sneeuw'' is een coproductie van Atlas en Oog & Blik en kost 29,95 euro.
